9 marca 2020

Analiza ABC – XYZ dla WAPRO Mag

Raport Analiza ABC – XYZ
Moduły analityczne dla MŚP

Wstęp

Zagadnienie zarządzania zapasami to pojęcie związane z praktycznie każdym przedsiębiorstwem handlowym lub produkcyjnym. Ustalenie (i utrzymywanie) odpowiedniego poziomu zapasów towarów (materiałów) to jedno z największych wyzwań stojących przed firmami. 

Właściwy poziom stanów magazynowych pozwala zapewnić założony poziom obsługi klienta (kontrolowany poziomem zapasu), jednocześnie nie doprowadzając do nadmiernego „zamrażania kapitału” w magazynie.

Efektywne oszacowanie minimalnych (maksymalnych) stanów magazynu jest w większości przypadków względnie trudne lub czasochłonne. Często do tego celu korzysta się z zaawansowanej wiedzy statystycznej i eksperckiej, które wymagają dużych nakładów finansowych, co często wykracza poza możliwości firm segmentu Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Firma Biznessoft, na podstawie ponad dwudziestoletniego doświadczenia, przygotowała zestaw narzędzi do wsparcia firm MŚP w analizie sprzedaży, oraz, na tej podstawie, planowania zamówień do dostawców, zgodnie z teorią naukową i najlepszymi praktykami. Jednym z nich są raporty – analiza ABC oraz analiza XYZ.

Analiza ABC – "Pareto na magazynie"

Analiza ABC jest jednym z bardziej znanych narzędzi to identyfikacji (segmentacji) towarów. Jej korzenie wywodzą się z zasady Pareto (zasada 80/20), która opisuje wiele zjawisk z obszaru ekonomii i zarządzania – wg niej 20% badanych obiektów związanych jest z 80% pewnych zasobów, np. za 80% obrotów odpowiada 20% „najlepszych” klientów czy 20% „najlepszych” produktów generuje 80% zysku.
Nie jest to sztywna reguła i często proporcje są zgoła 
inne, jednak w praktyce prawie zawsze potwierdza się teza, mówiąca że mniejszość przyczyn generuje większość skutków. Na tej podstawie w teorii logistyki używa się pojęcia analizy ABC. Jej korzenie sięgają do obserwacji, która nawiązuje do zasady Pareto, jednak dzieli asortyment nie na 2, a na 3 grupy: 

• Grupa A – obejmuje niewielką liczbę produktów (10-20% całego asortymentu) odpowiadających za dużą część przychodu (względnie: zysku) – od 60 do nawet 80% 

• Grupa B – stanowi nieco większą liczbę produktów (20-30% całego asortymentu) generujących od 15 do 25% przychodu

• Grupa C – najliczniejsza grupa produktów (50-70% całego asortymentu), generująca przychody rzędu 5-15% całości

Tabela 1. Tabela wyniku analizy ABC na podstawie bazy danych WAPRO Mag

Analizy ABC można dokonać na 2 sposoby – biorąc za wyznacznik wartość sprzedaży (zakupu) lub zysk. 

Rysunek 2. Porównanie grup A, B i C wg ich udziału w sprzedaży. Praktyczna ilustracja zasady Pareto – niewielka ilość artykułów odpowiada za większość obrotów

Analiza XYZ – rozkład czasowy sprzedaży

Komplementarną do analizy ABC jest analiza XYZ. Jej celem jest pogrupowanie artykułów ze względu na statystykę sprzedaży (rozchodów). W efekcie otrzymujemy również 3 klasyfikacje:
 
 
Grupa X – zawiera asortyment o regularnych rozchodach (zazwyczaj: w dużych ilościach) – asortyment z tej grupy charakteryzuje się w związku z tym dużą wiarygodnością prognozy
 
 
• Grupa Y – mieści w sobie towary o mniej regularnym (np. sezonowym) rozkładzie sprzedaży – prognozy sprzedaży są ciągle istotną informacją, jednak mniej miarodajną
 
 
• Grupa Z – w jej skład wchodzą towary wolno rotujące lub rzadko sprzedawane (np. jednostkowe przypadki sprzedaży). Towary z tej grupy są obarczone dużą niepewnością prognozy
Tabela 2. Miesięczny rozkład sprzedaży wg grup XYZ
Rysunek 3. Statystyka sprzedaży w podziale na grupy X, Y i Z

Analiza krzyżowa ABC / XYZ

Krzyżowa analiza ABC oraz XYZ pozwala na zwiększenie racjonalności podejmowanych decyzji w zakresie zarządzania zapasami. Kryterium istotności asortymentu ABC uzupełnione o rachunek prawdopodobieństwa związany z analizą XYZ pozwala nie tylko na zweryfikowanie „jak prawdopodobna jest prognoza”, ale również o zidentyfikowanie poszczególnych „krzyżowań” analizy, w efekcie czego otrzymujemy kluczowe podgrupyjak AX, AY, BX, na których winna być skupiona szczególna uwaga, ponieważ przynoszą zazwyczaj największy efekt ekonomiczny.

Tabela 2. Charakterystyka grup wg klasyfikacji ABC/XYZ, źródło: [1] Logistyka, Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo SGGW 2008

W rezultacie prawidłowe wykorzystanie tych elementów pozwala na efektywne wykorzystanie danych poprzez wybranie kluczowych grup ABC / XYZ.

Tabela 3. Analiza ABC / XYZ a celowość i możliwość minimalizacji poziomu zapasów, źródło: [1]

Zwykle najkorzystniejsze efekty optymalizacyjne uzyskuje się na trzech podkreślonych w tabeli grupach.

Kontakt